Chạy đua với robot

Nhân loại đang trải qua một cuộc cách mạng khác trong cách loài người làm việc và kiếm sống – và một lần nữa, cuộc cách mạng này lại đốt bỏ những điều tưởng chừng hiển nhiên của quá khứ trong đống tro tàn lịch sử. Một lần nữa, công nghệ mới đã tạo tiền đề cho cách mạng. Nhưng thay vì là hạt giống, là máy dệt, hay là đầu máy hơi nước; động cơ của cuộc cách mạng này là công nghệ kỹ thuật số và robot.

Cuộc cách mạng kỹ thuật số hiện tại rõ ràng khác biệt với các bước nhảy vọt về công nghệ trước đó, bởi giờ đây khả năng xử lý dữ liệu – hay trí thông minh – của máy móc dường như không còn giới hạn. Ở bất cứ công việc đã được lập trình sẵn nào, máy tính cũng có ưu thế về nhận thức hơn con người. Và bởi việc sao chép phần mềm cũng không mấy khó khăn nên bất cứ tiến bộ kỹ thuật số nào cũng có thể được nhân bản ngay lập tức trên khắp toàn cầu. Nếu như đây quả thực là hướng đi của công nghệ trong tương lai gần – và cũng có nhiều lý do để tin vào điều đó – thì sắp tới có khả năng việc trả công cho người lao động sẽ trở thành điều dị thường. Trong một viễn cảnh tương lai ảm đạm, những cỗ máy siêu thông minh sẽ vượt qua khả năng hiểu biết và kiểm soát của con người. Nếu máy tính có thể nắm quyền điều khiển nhiều hệ thống quan trọng, hậu quả sẽ rất tàn khốc. Nhẹ thì loài người sẽ mất đi quyền kiểm soát vận mệnh của mình, còn nặng thì máy sẽ đưa người đến bờ tuyệt chủng.

Tốc độ cải tiến của robot được tính bằng giây, tương lai tăm tối đang lăm le phía trước, vậy con người phải làm gì? Câu trả lời chính là: học, học không ngừng. Học tập giờ đây là một hành trình không ngừng nghỉ, với rất nhiều điểm để ghé qua song không có một điểm dừng nào cả. Hành trình liên tục này có tác động vượt rất xa phạm vi của khuôn viên trường đại học, vào tận nhà, tận chỗ làm, và tận các startup của chúng ta. Những tác động này sẽ định hình các tham vọng hay thậm chí cả luật pháp của chúng ta. Sau cùng, chúng sẽ tác động đến tất cả mọi người, được lan tỏa ra khắp thế giới bằng các mạng lưới đa đại học được xây dựng để vượt qua các giới hạn về mức độ, về thời gian, về địa điểm.

Sự sáng tạo kết hợp với sự linh hoạt trí tuệ khiến chúng ta trở nên đặc biệt và trở thành sinh vật thành công nhất trên hành tinh này. Chúng sẽ tiếp tục là phương cách để mỗi cá nhân tạo nên dấu ấn riêng trong nền kinh tế. Dù trong lĩnh vực hay ngành nghề nào, công việc quan trọng nhất mà con người thực hiện sẽ luôn là công việc sáng tạo. Đó là lý do tại sao hệ thống giáo dục nên dạy chúng ta cách sáng tạo hiệu quả.