Kinh tế học cấm đoán

Từ xưa đến nay, rượu và ma túy vẫn là những chất gây nghiện bị cấm đoán ở mọi nơi trên thế giới bởi những hệ lụy mà nó gây ra. Không chỉ tàn phá cơ thể con người, những chất cấm này còn là tác nhân gây ra vấn nạn buôn lậu, tham nhũng và những tác động gián tiếp đến thế hệ mai sau. Vậy, đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao những hành động cấm đoán mạnh tay của chính phủ các nước trên thế giới vẫn không thể tiêu diệt được hoàn toàn các loại chất cấm này? Đầu thế kỉ XX, Mĩ đã từng ra Luật cấm rượu, có Liên minh bài trừ quán rượu và thậm chí là Đảng cấm rượu, thế nhưng những hành động mạnh mẽ đó lại chỉ tạo ra những tác dụng ngược. Thống kê cho thấy số lượng người phạm tội có liên quan đến rượu ngày càng tăng, tỉ lệ tham nhũng và buôn lậu cũng tăng cao chóng mặt. Chính những điều này đã khiến chính phủ Mĩ phải xem xét lại và hủy bỏ luật cấm kia. Vậy phải chăng chúng ta nên thay vì cấm đoán, hãy mở ra một lối đi khác để giảm bớt những hậu quả mà các quy định cấm đoán gây ra?

“Về mặt lí thuyết, cấm đoán làm gia tăng tội phạm từ cả phía “cung” lẫn phía “cầu”. Về mặt thống kê, chúng ta cũng nghĩ rằng tội phạm tăng vì có thêm những “tội ác” do cấm đoán gây ra và các tội ác kèm theo của nền kinh tế ngầm, ví dụ như những tội ác liên quan tới việc xác định khu vực của thị trường và thực hiện các hợp đồng. Các công trình nghiên cứu thực nghiệm về nguyên nhân của tội ác và thay đổi về mức độ phạm tội là công việc cực kì khó khăn và thiếu chính xác. Một cái nhìn tổng quan về các xu hướng của tội ác trong lịch sử cho ta cơ hội đánh giá những lí thuyết khác nhau về tội ác và mối quan hệ bị bỏ qua giữa tội ác và cấm đoán. Theo cách tiếp cận kinh tế học (quá trình thị trường) đối với tội ác thì phát triển kinh tế sẽ dẫn đến ít hoạt động tội phạm hơn, còn cấm đoán sẽ tạo ra nhiều tội ác hơn (bên cạnh những hành vi vi phạm cấm đoán). Sự gia tăng tội ác được đoán trước do cấm đoán gây ra là hàm số của cả mức độ thực thi luật pháp và nhu cầu căn bản về các sản phẩm bị cấm đoán.”

Cuốn sách này sẽ nói với bạn rằng về cơ bản rằng những cấm đoán, ngăn cản trong xã hội mà bạn vẫn cho là thật hợp lý về đạo đức, được luật pháp hay các phương tiện gần như luật pháp bảo hộ, hầu hết chúng đều không có tác dụng, nếu không muốn nói là phản tác dụng. Tức là chúng thường tạo thêm những điều tồi tệ hơn cho nhiều thành phần trong xã hội, hoặc làm phát sinh thêm những vấn nạn mới như tội ác khốc liệt hơn, dung dưỡng tham nhũng, đặc quyền và hình thành thêm các băng đảng.

Kinh tế học cấm đoán là một cuốn sách rất đặc biệt mà bạn phải đọc một cách cẩn trọng, đa chiều, cởi mở, và qua đó, hãy nhìn nhận các vấn đề dưới con mắt của một trí tuệ tự do – điều mà những người trong ngành kinh tế luôn tự nhủ phải giữ gìn. Có như vậy, bạn mới có thể tránh khỏi “chấn thương” khi tiếp nhận những thông tin thú vị mà cuốn sách đưa ra.

Giới thiệu về Mark Thorton:

Mark Thornton là nhà kinh tế học người Mĩ theo Trường phái Áo. Ông là chuyên gia trong các lĩnh vực: cấm đoán ma túy, kinh tế học của cuộc Nội chiến Mĩ và “Chỉ số nhà chọc trời”. Mark Thornton là giáo sư nghiên cứu cao cấp của Viện Ludwig on Mises tại Alabama kiêm giáo sư nghiên cứu của Viện Độc lập. Ông là tác giả/chủ biên của các công trình The Economics of Prohibition (Kinh tế học cấm đoán), Tariff, Blockades và Inflation: The Economics of the Civil War (Thuế quan, Phong tỏa và Lạm phát: Kinh tế học về Cuộc Nội Chiến Mĩ), v.v…

Mục lục:

Lời giới thiệu

Lời nói đầu

Tri ân

Dẫn nhập

CHƯƠNG 1: CÁC NHÀ KINH TẾ HỌC VÀ CẤM ĐOÁN

Cội nguồn của “kinh tế học” về cấm đoán

Quan điểm bảo vệ sự cấm đoán

“Thứ hai mệt mỏi” của Luật cấm rượu

Kinh tế học của cấm đoán ma túy

Kinh tế học về nghiện ngập

CHƯƠNG 2: NGUỒN GỐC CỦA CẤM ĐOÁN

Cấm rượu

Kinh nghiệm ban đầu của Mĩ

Cấm đoán ma túy trên toàn quốc

Cấm cần sa trên toàn quốc

CHƯƠNG 3: LÍ THUYẾT VỀ CẤM ĐOÁN

Phân tích cơ bản về cấm đoán

Kinh tế chính trị và cấm đoán

CHƯƠNG 4: HIỆU LỰC CỦA CÁC LOẠI MA TÚY BẤT HỢP PHÁP

Kinh tế học về hiệu lực

Cấm đoán là một loại thuế

Tác động của cấm đoán đối với hiệu lực của ma túy

Hiệu lực của ma túy trên thị trường bị cấm đoán

Cấm rượu

Cấm cần sa: một kiểm định đơn giản

Ngoài cần sa

CHƯƠNG 5: HIỆU ỨNG THAM NHŨNG DO CẤM ĐOÁN

Tội ác

Tham nhũng

CHƯƠNG 6: BÃI BỎ NHỮNG BIỆN PHÁP CẤM ĐOÁN

Cấm đoán hiệu quả có khả thi hay không?

Những chính sách thay thế cho cấm đoán

Giải pháp của thị trường tự do

Giải pháp mở rộng của thị trường tự do

Tài liệu tham khảo

Phụ lục 1: Quan điểm trên thế giới về cấm đoán ma túy

Phụ lục 2: Cuộc chiến mà chúng ta đang thua

Phụ lục 5: Tại sao không thể thắng được cuộc chiến chống ma túy?

Phụ lục 4: Thuốc lá lậu và các chính khách cứng đầu, khó dạy

Phụ lục 5: Mại dâm